Giao tiếp là một kỹ năng cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ em. Nó không chỉ giúp trẻ bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ mà còn là nền tảng để trẻ giao lưu, học hỏi kiến thức mới từ môi trường xung quanh. Do đó, việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ là điều vô cùng cần thiết. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về ba kỹ thuật phát triển giao tiếp quan trọng cho trẻ em, được gọi tên là "3T": "Theo ý thích của trẻ", "Thích ứng với trẻ" và "Thêm từ và thêm những kinh nghiệm mới".
I. Kỹ năng T1: Theo ý thích của trẻ
Kỹ năng đầu tiên trong nhóm "3T" là "Theo ý thích của trẻ". Đây là một kỹ thuật quan trọng giúp trẻ phát triển sự tự tin, khám phá năng lực bản thân và tạo cơ hội cho người lớn hiểu rõ hơn về đứa trẻ. Kỹ thuật này bao gồm ba bước chính: Quan sát, Chờ đợi và Lắng nghe.
1. Quan sát
Bước đầu tiên để thực hiện kỹ thuật "Theo ý thích của trẻ" là quan sát chú ý xem đứa trẻ đang quan tâm đến điều gì và cảm xúc của chúng như thế nào. Đôi khi, sự khởi đầu của trẻ chỉ là một cái gật đầu, một cái nhìn hay đơn giản là một nụ cười. Vì vậy, người lớn cần dành thời gian quan sát kỹ để nắm bắt được nhu cầu và khả năng hiện tại của trẻ. Từ đó, người lớn có thể đưa ra những phản hồi phù hợp, khích lệ trẻ phát triển theo hướng tích cực.
2. Chờ đợi
Sau khi quan sát, người lớn cần kiên nhẫn chờ đợi xem đứa trẻ sẽ có phản ứng gì tiếp theo. Việc chờ đợi cho trẻ cơ hội khởi đầu cuộc giao tiếp và thể hiện ý tưởng của mình. Đồng thời, chờ đợi cũng có nghĩa là dành cho trẻ một khoảng thời gian đủ để trẻ có thể đáp ứng được câu hỏi hay yêu cầu của người lớn. Điều này rất quan trọng vì mỗi đứa trẻ có tốc độ tư duy và phản ứng khác nhau.
3. Lắng nghe
Cuối cùng, kỹ năng lắng nghe là bước không thể thiếu trong kỹ thuật "Theo ý thích của trẻ". Khi lắng nghe trẻ với một thái độ quan tâm, chú ý những gì trẻ đang nói, người lớn sẽ có thể trả lời chính xác và phù hợp. Điều này khiến trẻ cảm thấy những gì mình nói là quan trọng, từ đó khuyến khích trẻ duy trì cuộc giao tiếp.
Thực hiện kỹ thuật "Theo ý thích của trẻ" giúp trẻ có nhiều cơ hội khám phá và học hỏi hơn theo cách riêng của mình. Đồng thời, người lớn cũng hiểu rõ hơn về đứa trẻ, giúp trẻ phát triển sự tự tin vào bản thân.
II. Kỹ năng T2: Thích ứng với trẻ
Kỹ năng thứ hai trong nhóm "3T" là "Thích ứng với trẻ". Khi người lớn thực hiện tốt kỹ năng này, họ sẽ chia sẻ được những cảm xúc thú vị với trẻ, giúp trẻ cảm thấy gần gũi, quan tâm hơn đến những việc người lớn làm và nói. Kỹ thuật "Thích ứng với trẻ" bao gồm sáu bước chính: Mặt đối mặt, Bắt chước, Giảng giải, Nhận xét, Lần lượt và Hỏi các câu hỏi.
1. Mặt đối mặt với trẻ
Bước đầu tiên là sắp xếp cho trẻ ngồi ở vị trí thích hợp để trẻ có thể nhìn thẳng vào mắt người lớn. Điều này giúp trẻ dễ dàng quan sát biểu cảm trên khuôn mặt của người lớn, tạo cảm giác gần gũi hơn. Đồng thời, khi đối mặt, trẻ cũng dễ dàng bắt chước các cử chỉ trên khuôn mặt khi cần thiết.
2. Bắt chước
Người lớn có thể bắt chước các hoạt động, âm thanh, cách thể hiện nét mặt hoặc các từ của trẻ. Kỹ thuật này giúp trẻ cảm thấy thú vị và chú ý hơn đến người lớn khi họ bắt chước lại trẻ.
3. Giảng giải
Thông qua việc giảng giải, người lớn cung cấp thêm cho trẻ những khái niệm, các từ ngữ mà trẻ chưa có khả năng thực hiện. Thay vì luôn nói những gì trẻ muốn, người lớn hãy dịch những âm thanh của trẻ thành những từ có nghĩa, giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng.
4. Nhận xét
Khi người lớn đưa ra lời nhận xét, trẻ biết rằng người lớn đã nhận được thông tin mà trẻ đưa ra và cũng thể hiện là người lớn quan tâm tới thông tin đó. Điều này khuyến khích trẻ tiếp tục tham gia giao tiếp.
5. Lần lượt
Trong cuộc chơi, người lớn và trẻ phải đáp ứng lẫn nhau. Đó là lượt của giao tiếp, nhờ điều này mà hai người có thể trao và nhận thông tin. Lượt giao tiếp có thể chỉ là một cái nhìn, một âm thanh, một cử chỉ, một từ thậm chí là cả một câu chuyện. Việc tuân thủ nguyên tắc lần lượt giúp duy trì cuộc đối thoại hiệu quả.
6. Hỏi các câu hỏi
Nếu người lớn đưa ra được các câu hỏi hợp lý, phù hợp với trình độ nhận thức của trẻ, họ sẽ giúp trẻ duy trì được cuộc giao tiếp một cách tự nhiên và lâu dài hơn.
7. Nói ở mức độ của trẻ
Cuối cùng, khi giao tiếp với trẻ, người lớn nên sử dụng ngôn ngữ đơn giản với ngữ điệu vui vẻ, phù hợp với trình độ hiểu biết của trẻ. Điều này sẽ gây được sự chú ý của trẻ và giúp trẻ hiểu dễ dàng hơn những gì người lớn muốn truyền đạt.
Áp dụng kỹ thuật "Thích ứng với trẻ", người lớn sẽ giúp trẻ cảm thấy được quan tâm, gần gũi hơn. Đồng thời, trẻ cũng sẽ để ý nhiều hơn đến những việc người lớn làm và nói, tạo nhiều cơ hội giao lưu và chia sẻ niềm vui chung.
III. Kỹ năng T3: Thêm từ và thêm những kinh nghiệm mới
Kỹ năng cuối cùng trong nhóm "3T" là "Thêm từ và thêm những kinh nghiệm mới". Khi người lớn bổ sung những kinh nghiệm và từ ngữ mới cho trẻ, họ sẽ giúp trẻ hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh và cung cấp cho trẻ thêm từ mới để sử dụng khi cần thiết.
Cụ thể, người lớn có thể thực hiện những bước sau:
1. Giới thiệu từ mới
Trong quá trình giao tiếp, khi gặp những khái niệm, sự vật mà trẻ chưa biết, người lớn nên giới thiệu tên gọi và giải thích ý nghĩa của chúng. Ví dụ, khi trẻ chơi với một chiếc xe đồ chơi, người lớn có thể chỉ ra tên gọi của các bộ phận như bánh xe, vô lăng,... và mô tả chức năng của chúng.
2. Liên hệ với kiến thức đã có
Để giúp trẻ ghi nhớ các từ mới dễ dàng hơn, người lớn nên liên hệ chúng với những kiến thức đã có của trẻ. Chẳng hạn, khi giới thiệu về loài voi, người lớn có thể nhắc đến hình dáng to lớn của voi giống như những con vật sở thú mà trẻ đã được xem trước đó.
3. Sử dụng trong ngữ cảnh cụ thể
Một cách hiệu quả để trẻ nắm bắt ý nghĩa của từ mới là đưa chúng vào trong các ngữ cảnh gần gũi, thiết thực với trẻ. Ví dụ, khi nói về từ "nóng", người lớn có thể chỉ vào cốc nước nóng đang ở trên bàn ăn và nhắc lại từ đó để trẻ ghi nhớ.
4. Lặp lại nhiều lần
Trẻ nhỏ thường cần được lặp lại nhiều lần để ghi nhớ kiến thức. Vì vậy, người lớn nên sử dụng các từ mới trong nhiều hoàn cảnh khác nhau để trẻ dần làm quen và ghi nhớ chúng.
5. Khuyến khích trẻ sử dụng từ mới
Cuối cùng, người lớn nên tạo cơ hội và khuyến khích trẻ sử dụng các từ mới mà họ vừa được học. Điều này sẽ giúp trẻ ghi nhớ từ lâu hơn và tự tin hơn trong giao tiếp.
Bên cạnh việc giới thiệu từ mới, người lớn cũng nên mang đến cho trẻ những kinh nghiệm mới lạ, giúp trẻ mở rộng tầm hiểu biết về thế giới xung quanh. Đây có thể là đưa trẻ đi dã ngoại, tham quan bảo tàng hay chỉ đơn giản là cho trẻ chơi với những đồ chơi mới. Qua đó, trẻ không chỉ làm quen với các từ ngữ mới mà còn được trải nghiệm, khám phá những điều thú vị.
Tóm lại, ba kỹ thuật "Theo ý thích của trẻ", "Thích ứng với trẻ" và "Thêm từ và thêm những kinh nghiệm mới" là những phương pháp hiệu quả giúp phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ em. Khi thực hiện đúng cách, chúng sẽ tạo môi trường lý tưởng để trẻ khám phá năng lực bản thân, giao lưu tích cực với người lớn và mở rộng vốn hiểu biết. Hy vọng với những chia sẻ trên, các bậc phụ huynh có thể áp dụng hiệu quả để giúp con phát triển toàn diện.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ ngay từ nhỏ, Trung tâm Tâm Liên - Nghiên Cứu và Ứng Dụng Tâm Lý đã không ngừng cải tiến và áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại nhằm tối ưu hóa quá trình phát triển toàn diện của trẻ. Với đội ngũ chuyên gia tâm lý giỏi, giàu kinh nghiệm, Tâm Liên sẵn sàng đồng hành cùng các bậc phụ huynh trong việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp cũng như nhiều kỹ năng khác cho con trẻ.
Nếu bạn quan tâm đến chương trình phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ em của Tâm Liên hay bất cứ vấn đề liên quan nào, hãy liên hệ ngay với chúng tôi theo các thông tin sau:
- Số điện thoại: 0349445901 (Thầy Phúc)
- Email: tamliencenter@gmail.com
- Địa chỉ: 453/2a Nguyễn Thị Định, phường Cát Lái, TP Thủ Đức, TP HCM.
Chúng tôi luôn sẵn lòng lắng nghe, tư vấn và đồng hành cùng bạn để giúp con bạn phát triển tối đa tiềm năng của mình. Hãy liên hệ Tâm Liên ngay hôm nay để cùng khám phá chương trình đào tạo phù hợp nhất cho con yêu của bạn!
Theo Tâm Liên - Nghiên Cứu Và Ứng Dụng Tâm Lý
tamlyhoc.org
Tham khảo
- https://www.facebook.com/tamliencenter
- https://fb.watch/rBWEaslymj/