Hành vi vì xã hội - Prosocial behavior là những hành động mà người ta thực hiện để giúp đỡ người khác hoặc góp phần vào việc xã hội hóa tích cực. Điều này có thể bao gồm sự nhân từ, sẵn lòng chia sẻ, hỗ trợ, thông cảm và hành động có lợi cho cộng đồng mà không nhận mong muốn hoặc lợi ích trực tiếp. Prosocial behavior có thể làm tăng sự hòa hợp trong xã hội và góp phần vào sự phát triển tích cực của cộng đồng.
Một số nhà nghiên cứu nổi tiếng như Albert Bandura, John Bowlby, và Erik Erikson đã đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về Prosocial Behavior trong ngữ cảnh của phát triển tâm lý và xã hội của con người:
- Albert Bandura: Bandura nổi tiếng với lý thuyết học tập xã hội (social learning theory) và khái niệm về quá trình quan sát và mô phỏng. Theo Bandura, trẻ em học được hành vi thông qua quan sát người lớn và các mô hình xã hội khác. Họ sau đó mô phỏng những hành vi tích cực và học được giá trị xã hội. Prosocial behavior có thể phát triển thông qua quá trình học tập xã hội, khi trẻ em thấy và mô phỏng những hành vi giúp đỡ từ người lớn và bạn bè.
- John Bowlby: Bowlby chủ yếu tập trung vào lý thuyết gắn kết (attachment theory), nơi mà ông mô tả quan hệ gắn kết giữa trẻ em và người chăm sóc. Gắn kết an toàn và ổn định với người chăm sóc được xem là cơ sở để phát triển prosocial behavior. Trẻ em có thể học hỏi và phát triển kỹ năng xã hội thông qua mối quan hệ này. Mối quan hệ chăm sóc an toàn và ổn định giúp trẻ cảm thấy tự tin hơn trong việc hiểu và tương tác với người khác, tạo ra cơ hội cho họ để thể hiện prosocial behavior.
- Erik Erikson: Erikson nổi tiếng với lý thuyết về các giai đoạn phát triển (stages of psychosocial development), trong đó ông mô tả các nhiệm vụ phát triển xã hội của con người qua suốt đời. Theo Erikson, giai đoạn "Tự do và Xấu hổ" (Autonomy vs. Shame) là quan trọng cho việc phát triển prosocial behavior. Trong giai đoạn này, trẻ cần phải phát triển ý thức về bản thân và cảm giác tự tin để có thể đóng góp tích cực vào xã hội. Prosocia behavior là một phần quan trọng của việc phát triển xã hội theo các giai đoạn khác nhau của cuộc sống.
Mặc dù các mô hình của các nhà tâm lý học tập trung vào các khía cạnh khác nhau của phát triển xã hội, nhưng chúng có thể tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau để hình thành và thúc đẩy prosocial behavior ở con người.
Hành vi vì xã hội (Prosocial behavior) là những hành động tích cực mà người ta thực hiện nhằm giúp đỡ người khác hoặc góp phần vào xã hội mà không mong đợi phản hồi tích cực cho bản thân.
Đặc điểm quan trọng của hành vi này bao gồm:
- Hành vi vì xã hội có thể phản ánh tính cách và giá trị cá nhân của người thực hiện.
- Thường xuất hiện sớm trong quá trình phát triển của con người, thể hiện sự hình thành của lòng nhân ái từ khi còn nhỏ.
- Người thực hiện không nhất thiết mong đợi sự đền đáp hoặc đền ơn về mặt cá nhân.
- Hành vi này có ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng, tạo ra môi trường xã hội tích cực.
- Thái độ tích cực và giáo dục có thể đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích hành vi vì xã hội.
Hành vi Prosocial bao gồm các đặc điểm tích cực và hành động hỗ trợ người khác mà không đặt ra mục tiêu lợi ích cá nhân.
Cụ thể, nó bao gồm:
- Thái độ sẵn sàng giúp đỡ và hỗ trợ người khác trong những tình huống khó khăn hoặc cần sự giúp đỡ.
- Sẵn lòng chia sẻ tài nguyên, kiến thức hoặc thời gian để hỗ trợ người khác.
- Cung cấp sự động viên tích cực và lời khích lệ để nâng cao tinh thần của người khác.
- Phản ánh lòng nhân ái, lòng nhân đạo và sẵn lòng hi sinh cho người khác.
- Hành vi này góp phần vào việc xây dựng một môi trường xã hội tích cực và hòa bình.
- Hành vi Prosocial thường không đặt ra điều kiện hay đòi hỏi sự đền đáp.
- Góp phần vào sự hòa hợp và tương tác tích cực trong xã hội.