Ở trẻ nhỏ, không phải vấn đề gì cũng có thể nói ra được. Điều này đặc biệt đúng trong trường hợp xâm hại tình dục. Trẻ nhỏ thường không hiểu rõ về tình dục và sự tấn công tình dục, và có thể cảm thấy rằng họ đã làm điều gì đó sai hoặc làm xấu đi hình ảnh của mình nếu họ chia sẻ về việc bị xâm hại. Ngoài ra, trẻ nhỏ còn có thể sợ hãi, hoặc bị đe dọa bởi kẻ xâm hại nếu họ kể chuyện.
Theo nghiên cứu, có một số đặc điểm thể chất và tâm lý cảnh báo khi trẻ có thể đang gặp vấn đề khó nói. Đây là những dấu hiệu mà phụ huynh và giáo viên cần chú ý:
- Thay đổi tâm trạng: Trẻ có thể trở nên rụt rè, trầm cảm hoặc cáu giận bất thường. Họ có thể dễ dàng tức giận, thậm chí là với những việc nhỏ nhặt. Họ có thể trở nên cô đơn hoặc không muốn tham gia các hoạt động mà trước đây thường tham gia.
- Thay đổi hành vi: Trẻ bỏ nhà, đi đâu đó một thời gian. Học hành sa sút, bỏ học không lý do. Trẻ có tiền, quà tặng, điện thoại,… không rõ nguồn gốc. Họ có thể dành nhiều thời gian ở ngoài nhà hơn là ở nhà với gia đình hoặc bạn bè.
- Lạm dụng chất gây nghiện: Trẻ có thể bắt đầu sử dụng ma túy, thuốc lá hoặc rượu. Điều này có thể được nhận ra qua hơi thở có mùi thuốc lá hoặc rượu, hay những dấu hiệu khác của lạm dụng chất gây nghiện.
- Các hành vi tính dục không phù hợp với lứa tuổi: Trẻ có thể bị xâm hại hoặc lạm dụng tình dục. Họ có thể có các hành vi tính dục không phù hợp với lứa tuổi của mình hoặc có thể quá quan tâm đến chủ đề này.
- Hành vi hay gây rối: Trẻ có thể có hành vi hay gây rối, hay làm những việc mà không thể giải thích được. Chúng có thể xảy ra ở nhà, trường học hoặc ở nơi khác.
Những đặc điểm này chỉ là một số tín hiệu cảnh báo và không phải là chẩn đoán cuối cùng. Nếu phụ huynh hoặc giáo viên nghi ngờ rằng trẻ đang gặp vấn đề khó nói, họ nên đưa trẻ gặp chuyên gia tư vấn để được hỗ trợ và điều trị kịp thời.
Nếu phát hiện sớm sẽ đỡ nghiêm trọng về sau. Cũng có lời khuyên cho các bật phụ huynh rằng: chúng ta cần phải tạo môi trường an toàn và yêu thương để trẻ có thể cảm thấy thoải mái để nói ra những điều “khó nói” của mình.
Để giúp trẻ cảm thấy an toàn để chia sẻ, người lớn cần phải lắng nghe và tin tưởng vào những gì trẻ kể lại, đồng thời không nên giận dữ hoặc chán ghét trẻ vì điều đó có thể khiến trẻ không dám mở lời. Thay vào đó, người lớn cần phải thể hiện sự quan tâm và giúp trẻ hiểu rõ về tình dục và sự tấn công tình dục, giúp trẻ hiểu rõ rằng họ không phải là người có lỗi, và đưa ra các biện pháp để bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ bị xâm hại.