Theo Hinchliff và cộng sự (2017) ngày càng có nhiều bằng chứng chứng minh rằng hoạt động tình dục rất quan trọng đối với chất lượng cuộc sống của người cao tuổi và nó có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố thể chất, tâm lý và xã hội.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo Hinchliff và cộng sự (2017) ngày càng có nhiều bằng chứng chứng minh rằng hoạt động tình dục rất quan trọng đối với chất lượng cuộc sống của người cao tuổi và nó có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố thể chất, tâm lý và xã hội. Tuy nhiên, kinh nghiệm về những khó khăn tình dục của người cao tuổi vẫn còn chưa được khám phá. Những khó khăn trong tình dục được tìm thấy có thể có tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm lý, được mô tả chủ yếu là sự thất vọng, trầm cảm và buồn bã, trong số họ đã tìm kiếm sự giúp đỡ của các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ. Những phát hiện này bổ sung vào cơ sở bằng chứng còn hạn chế và có ý nghĩa đối với việc chăm sóc sức khỏe trong bối cảnh lão hóa toàn cầu và sự công nhận ngày càng tăng về quyền tình dục của người cao tuổi.
Khi sức khỏe giảm súc, khả năng về tình dục cũng suy giảm theo đáng kể. Mặc dù tần suất quan hệ tình dục giảm theo tuổi tác, nhưng nhiều người lớn tuổi vẫn còn quan hệ tình dục và có khả năng thực hiện chúng đều đặn. Trên thực tế, khoảng 40% đàn ông và phụ nữ ở độ tuổi từ 65 đến 80 vẫn còn hoạt động tình dục. Theo một khảo sát năm 2017, phụ nữ ở độ tuổi 70 thường thể hiện sự hài lòng với tình dục nhiều hơn khi ở độ tuổi 40. Điều đó chỉ ra rằng mặc dù đời sống tình dục được xem là thước đo của tuổi tác, thể hiện được chất lượng đời sống và tình trạng sức khỏe của phần lớn người cao tuổi. Nhưng vẫn còn một số vấn đề phát sinh do tuổi tác gây ra. Ví dụ như: rối loạn cương dương ở nam giới, khô âm đạo, không tự chủ và sa tử cung ở phụ nữ,… Việc tìm hiểu thêm về tình dục ở tuổi già như thế nào, những tác động nào có thể ảnh hưởng đến đời sống tình dục của họ và cách giải quyết nó, cách duy trì hoặc thậm chí khơi lại “lửa tình” có thể giúp chúng ta tiếp tục tận hưởng phần này của cuộc sống và có được một đời sống tình dục, tinh thần phong phú ở tuổi già.
II. NHỮNG KẾT QUẢ LÝ LUẬN
1. Những khảo sát về tình dục ở người cao tuổi
Hiện nay, những nghiên cứu và khảo sát về mức độ thường xuyên quan hệ tình dục ở người lớn tuổi tương đối ít. Tuy nhiên, những kết quả mang lại gây ngạc nhiên cho rất nhiều người. Đại học Michigan đã tiến hành một cuộc Khảo sát quốc gia vào năm 2017 về “Sức khỏe người cao tuổi”, đã chỉ ra một số nghiên cứu trước đó liên quan đến hoạt động tình dục ở người cao tuổi.
- Trong số đàn ông và phụ nữ ở độ tuổi 65 đến 80 có đến 40% vẫn còn quan hệ tình dục.- Trong số những người có đời sống tình cảm gắn bó, lãng mạn thì tỉ lệ còn quan hệ tình dục tăng lên 54%.- Đa số nam giới trong độ tuổi này tuyên bố họ vẫn còn quan tâm đến tình dục.- Cùng một độ tuổi, nhưng phụ nữ cảm thấy hài lòng về tình dục nhiều hơn nam giới.- Trong số những người quan tâm về tình dục, chỉ có một số nhỏ tìm đến bác sĩ để tìm hiểu về đời sống tình dục của họ.
Những kết quả tương tự cũng được ghi nhận trong “Nghiên cứu lão hóa theo chiều dọc của Anh”, đàn ông lớn tuổi có khả năng hoạt động tình dục cao hơn nhiều so với phụ nữ cùng độ tuổi với mình. Trong nghiên cứu này, 31% đàn ông Anh trong độ tuổi từ 80 đến 90 báo cáo có thủ dâm và quan hệ tình dục, 60% nam giới từ 70 đến
80 tuổi còn hoạt động tình dục. Trong khi đó, chỉ có 14% nữ giới trong độ tuổi 80 đến 90 và 34% phụ nữ ở độ tuổi 70 đến 80 là còn thủ dâm và hoạt động tình dục.
Tuy tỉ lệ quan hệ tình dục khi về già ở nữ giới ít hơn nam giới, nhưng một nghiên cứu của Ủy ban người cao tuổi quốc gia (NCOA) đã chỉ ra phụ nữ trên 70 tuổi cho biết quan hệ tình dục sẽ giúp họ thỏa mãn về mặt thể chất hơn so với độ tuổi 40. Bên cạnh đó, tình dục cũng được chứng minh giúp cả hai giới thỏa mãn về mặt cảm xúc, tinh thần như nhau.
2. Vấn đề tình dục ở người cao tuổi
Có rất nhiều tác nhân ảnh hưởng đến hoạt động tình dục ở người cao tuổi có thể kể đến như: quá trình lão hóa bình thường, điều kiện y tế, khoảng cách với bạn tình và nhiều thay đổi khác có thể ảnh hưởng đến việc người cao tuổi có quan hệ tình hay cảm thấy hài lòng với đời sống tình dục của mình hay không?
2.1. Sự lão hóa tự nhiên của sinh lý và cơ quan sinh dục
Quá trình lão hóa tự nhiên có thể dẫn đến những thay đổi trong các cơ quan sinh dục, khả năng tình dục và sự ham muốn trong đời sống thường ngày. Đối với những phụ nữ trong độ tuổi này, âm đạo có thể bị rút ngắn và trở nên co hẹp, thành âm đạo trở nên mỏng hơn và ít đàn hồi hơn, các vấn đề như khô âm đạo cũng xuất hiện. Phụ nữ cao tuổi khi đến giai đoạn mãn kinh, sẽ xuất hiện nhiều thay đổi dẫn đến rối loạn, họ thường cảm thấy mệt mỏi, lo âu, chán nản, cáu gắt, mức độ ham muốn cũng giảm súc. Còn ở đàn ông khi về già, chứng bất lực (hay còn gọi là rối loạn cương dương) trở nên phổ biến hơn, dương vật yếu và cương lên chậm, xuất tinh không mạnh và thưa... mặc dù vẫn có khả năng sinh sản do tinh trùng đang còn.
Đồng thời tuổi cao, cả nam lẫn nữ có thể mắc các bệnh mãn tính về xương khớp, tim mạch, hô hấp, sa sút trí tuệ, trầm cảm... hoặc do bệnh phải phẫu thuật, dùng thuốc điều trị, hút thuốc lá, uống rượu... cũng làm suy giảm khả năng tình dục.
2.2. Những tác nhân có thể cản trở khả năng tình dục
Ở tuổi già, những căn bệnh mãn tính trở nên rõ rệt hơn theo tuổi tác, bên cạnh đó quá trình lão hóa tự nhiên cũng có thể gây ra những trở ngại trong hoạt động tình dục, một số tác nhân có thể kể đến bao gồm:
- Những cơn đau mãn tính.- Viêm khớp: đau khớp có thể làm cho một số tư thế tình dục trở nên rất đau đớn và khó chịu.- Ung thư: gây ra các triệu chứng phụ, suy giảm sức khỏe nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến khả năng tình dục, bên cạnh đó các bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt gây ra những mặc cảm, xấu hổ về hình ảnh cơ thể.- Bệnh tiểu đường.- Bệnh tim: ảnh hưởng đến các hoạt động mạnh, những cảm xúc hưng phấn quá mức có thể gây ngưng tim.- Béo phì: ảnh hưởng đến nữ giới nhiều hơn nam giới, họ tự ti về ngoại hình và nhiều bệnh liên quan đến béo phì gây ra.- Căng thẳng không tự chủ: một số phụ nữ có thể sẽ đi tiểu không tự chủ khi đạt được cực khoái.- Các bệnh thần kinh: như Parkinson, bệnh đa xơ, đột quỵ và bệnh Alzhiemer có thể hưởng đến tình dục theo nhiều cách khác nhau.- Lạm dụng chất kích thích, ma túy.- Tác dụng phụ của thuốc: các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, một số loại thuốc huyết áp và nhiều loại khác có thể dẫn đến rối loạn cương dương ở nam giới hoặc không thể đạt đến khoái cảm ở nữ giới.
2.3. Sự thiếu hụt từ đối tác
Một trong những yếu tố quan trọng trong việc nghiên cứu các vấn đề ảnh hưởng đến hoạt động tình dục ở tuổi già là sự thiếu hụt đối tác. Phụ nữ thường có ít bạn tình hơn nam giới. Ngoài ra, đối với những phụ nữ có bạn tình là người đàn ông lớn tuổi hơn mình, họ có nhiều khả năng hoạt động tình dục sẽ sôi nổi hơn.
Nói cách khác, tỷ lệ hoạt động tình dục thấp hơn ở phụ nữ lớn tuổi có thể không phải do thiếu hứng thú hoặc thay đổi sinh lý khiến tình dục không thoải mái, mà là do thiếu hụt đối tác, cơ hội.
Có thể thấy, sự lão hóa tự nhiên, các bệnh mãn tính và sự suy giảm về sức khỏe ở người cao tuổi ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tình dục khi về già. Nó gây ra những trở ngại trong quá trình sinh hoạt, làm giảm ham muốn và khả năng đạt được cực khoái. Bên cạnh đó, việc thiếu hụt đối tác khi về già cũng là một trong những tác nhân quan trọng dẫn đến sụt giảm khả năng tình dục ở người cao tuổi.
3. Một số cách duy trì sinh hoạt tình dục
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, có nhiều lợi ích về mặt thể chất lẫn tinh thần khi chúng ta duy trì quan hệ tình dục khi về già. Một đời sống tình dục lành mạnh sẽ cải thiện sự thân mật của các cặp vợ chồng lớn tuổi. Một nghiên cứu năm 2017 được thực hiện trên những người cao tuổi ở Ailen cho thấy rằng hoạt động tình dục thường xuyên hơn có liên quan đến việc giảm căng thẳng trong mối quan hệ. Vì vậy, bạn có thể bắt đầu hành động nếu cảm thấy đời sống tình dục của mình trở nên trì trệ, hoặc thậm chí đang giảm sút theo tuổi tác. Sau đây là một vài gợi ý giúp bạn duy trì hoạt động tình dục của mình:
3.1. Đánh giá lại sự thân mật
Để duy trì đời sống tình dục viên mãn khi chúng ta già đi, điều quan trọng là phải suy nghĩ lại về ý nghĩa của sự thân mật tình dục đối với bản thân và đối tác của mình. Những khoái cảm chúng ta cảm thấy trên một số bộ phận của cơ thể khi còn trẻ, có thể không còn mang lại kích thích như vậy nữa khi cơ thể già đi. Tương tự như vậy, có thể có một số điều chúng ta thích bây giờ nhưng trong quá khứ lại không thích nó. Ví dụ: liệu chúng ta vẫn thích những tư thế cũ trên giường, hay đã đến lúc thử một cái gì đó phù hợp hơn với tuổi tác? Khái niệm này áp dụng cho nhiều lĩnh vực khác trong tình dục. Một chiếc váy ngủ gợi cảm đã từng là một điểm hấp dẫn, bây giờ có thể sẽ có tác dụng ngược lại, nhưng điều đó không có nghĩa sự hấp dẫn bị mất đi mà được thay thế bằng những hấp dẫn sâu sắc hơn nhiều, nhưng không kém phần gợi cảm, khích thích. Ví dụ: những giọng nói ấm áp, những câu từ ngọt ngào dành cho nhau, những sự âu yếm, quan tâm,…chính những điều đó giúp khơi lại những cảm xúc yêu thương, những tình cảm bấy lâu bị phai nhạt do tuổi tác, khởi động lại sự ham muốn, “lửa yêu” mà bấy lâu bị dập tắt.
3.2. Tạo ra một thói quen mới
Nhiều nhà trị liệu tình dục khuyên các cặp vợ chồng lớn tuổi rằng “hãy thực hiện nó”, thay vì chờ đợi sự ham muốn đến với mình. Nói cách khác, đầu tiên chúng ta cần “giả vờ” quan hệ cho đến khi hoàn toàn làm chủ được ham muốn của bản thân, đặc biệt là khi ta cảm thấy đời sống tình dục đang trở nên trì trệ. Chúng ta cần gần gũi nhau nhiều hơn, khích thích nhau nhiều hơn, âu yếm nhiều hơn cho đến khi tìm lại được cảm giác ham muốn như khi còn trẻ. Lời khuyên trên được đưa ra dựa trên cơ sở hình thành thói quen, khi chúng ta cố gắng lặp đi lặp lại một hoạt động dần dần sẽ trở thành thói quen từ đó có thể giúp tăng dần tần suất quan hệ trong tương lai.
Bên cạnh đó, trên cơ sở sinh học, hoạt động tình dục thường xuyên giúp cải thiện tình trạng khô âm đạo, tăng khả năng đàn hồi ở thành âm đạo từ đó dẫn đến sự cải thiện đáng kể chất lượng tình dục trong tương lai. Bên cạnh đó, sự lên đỉnh giúp giải phóng Oxytocin ở cả nam lẫn nữ, đây là một loại hoocmon không chỉ hỗ trợ giấc ngủ mà còn tạo ra cảm giác thư thái, bình tĩnh (căng thẳng là một trong những nguyên nhân khiến suy giảm ham muốn nghiêm trọng).
Theo cách này, chúng ta thậm chí có thể xem tình dục như một cách “tập luyện” để cải thiện khả năng ham muốn. Tuy ban đầu sẽ xuất hiện cảm giác gượng ép, nhưng hãy kiên trì, thêm vào đó là những kì vọng, tình yêu dành cho nhau sẽ giúp mau chóng tìm lại được cảm giác ham muốn và đạt được hiệu quả tốt nhất.
3.3. Giao tiếp với nhau
Tình dục tốt đẹp bắt nguồn từ sự giao tiếp với nhau ăn ý. Nếu đối tác của mình không quan tâm đến tình dục, hãy chủ động nói về nó. Có thể chúng ta sẽ nghĩ cách này rất đơn giản, nhưng trong thực tế cần rất nhiều yếu tố tác động. Trao đổi về vấn đề tình dục là một điều nhạy cảm ở mọi lứa tuổi, nhưng khi chúng ta đã có sự gắn bó bền chặt với nhau thì việc trao đổi sẽ trở nên cởi mở và ăn ý hơn. Đôi khi có những vấn đè chúng ta không nói ra thì sẽ không ai biết và hiểu, chúng ta có thể nghĩ rằng đối tác của mình không quan tâm đến tình dục hoặc không hứng thú nhưng trong thực tế họ lại rất quan tâm nhưng lại sợ bạn không hài lòng với màn “trình diễn” của họ, đặc biệt là sự tự ti về tuổi tác, ngoại hình sẽ gây cản trở khả năng tình dục rất lớn và khả năng bộc lộ sự ham muốn với đối tác. Chính vì vậy, hãy thẳng thắn trao đổi với nhau để thấu hiểu nhu cầu của đối tác cũng như có kế hoạch cho sinh hoạt tình dục trong tương lai, tăng sự hòa hợp tình dục.
3.4. Xây dựng tình cảm
Những nghiên cứu về sự khác biệt tâm lý giữa nam và nữ trong tình dục đã chỉ ra rằng: ở phụ nữ sự ham muốn gắn liền với cảm xúc và tình cảm; ở nam giới thì sự liên kết ấy không rõ rệt như ở nữ giới. Nhưng để có được một đời sống tình dục trọn vẹn cần xây dựng một mối quan hệ thân thiết, một tình cảm lâu dài với nhau, đặc biệt là khi về già, những cử chỉ âu yếm, thân mật sẽ bị phai nhạt dần theo tuổi tác, cần phải tích cực hơn trong việc “hâm nóng lại tình cảm”. Hãy gạt bỏ những xấu hổ, tự ti, những định kiến đánh giá để “yêu và được yêu” như khi còn trẻ. Phương pháp này tương tự như việc chúng ta vận dụng “Tạo ra một thói quen mới” như đã trình bày ở trên.
Có thể thấy việc duy trì hoạt động tình dục khi về già có tác dụng rất lớn đến sức khỏe và tinh thần người cao tuổi. Khi được duy trì với tần suất vừa đủ, hoạt động vừa sức sẽ ngăn ngừa các rối loạn tâm lý do bị ức chế các xung năng tính dục gây ra. Một cuộc sống tình dục lành mạnh là một phần sức khỏe của người cao tuổi. Vì vậy nên thường xuyên giao tiếp vợ chồng, chăm sóc sức khỏe, duy trì tình cảm tốt đẹp, mạnh dạn trao đổi với nhau về nhu cầu và những rắc rối về “chuyện ấy” để cùng nhau tìm cách khắc phục nhằm giữ gìn tình nghĩa chung thủy.
4. Các cách điều trị các vấn đề tình dục liên quan đến lão hóa
Mặc dù việc người già nói chuyện với bác sĩ về vấn đề tình dục khi của mình không thường xuyên, hoặc không hề nói, tuy nhiên những thắc mắc về nó vẫn còn tồn tại. Nếu chúng ta tìm kiếm nhanh trên internet sẽ có rất nhiều các bài báo, trang tin hoặc những câu hỏi như: làm sao tăng ham muốn ở phụ nữ 75 tuổi, hoặc làm thế nào để khơi dậy ham muốn của một người đàn ông 80 tuổi? Vậy chúng ta sẽ bắt đầu từ đâu nếu bản thân hoặc đối tác gặp vấn đề về tình dục khi về già?
Cách 1. Nhận diện các rối loạn chức năng tình dục
Bước đầu tiên trong việc xem xét các vấn đề tình dục là tìm hiểu các giai đoạn của chu kỳ đáp ứng tình dục. Năm giai đoạn này bao gồm:
- Ham muốn- Kích thích (hưng phấn)- Trạng thái bình ổn- Cực khoái- Hậu cực khoái
Một người có thể có ham muốn bình thường, nhưng không thể đạt được cực khoái, hoặc kích thích và cực khoái có thể xảy ra, nhưng lại rất ít có ham muốn tình dục. Có thể thấy để có được một “cuộc yêu” trọn vẹn các giai đoạn trên cần phải kết hợp thuần nhuyễn với nhau, một giai đoạn bị rối loạn sẽ ảnh hưởng đến chất lượng của sinh hoạt tình dục.
Cách 2. Gặp bác sĩ
Bất kể bạn đang mắc phải rối loạn nào trong các giai đoạn trên, bạn cần phải đến gặp bác sĩ và thăm khám sớm nhất có thể. Hiểu rõ các giai đoạn đáp ứng tình dục ở trên có thể giúp bác sĩ nắm được đầy đủ bệnh án và đưa ra những chẩn đoán chính xác nhất.
Có rất nhiều vấn đề liên quan đến tình dục cần đến sự can thiệp sớm của bác sĩ, sau đây là một số bệnh về tình dục có ở nam và nữ:
| Bệnh thường gặp ở nam | Bệnh thường gặp ở nữ |
| - Rối loạn cương dương - Xuất tinh sớm - Xuất tinh thưa - Bất lực | - Khô âm đạo - Rối loạn chức năng cơ sàn chậu - Co thắt âm đạo |
Cách 3. Gặp chuyên gia tâm lý
Bên cạnh những bệnh liên quan đến sinh lý cần sự can thiệp của bác sĩ, còn có những rối loạn đến từ tâm lý ảnh hưởng đến sự ham muốn tính dục. Một trong số đó có thể kể đến là:
- Thay đổi môi trường sống- Các giai đoạn khủng hoảng tâm lý (khủng hoảng tuổi về hưu)- Trầm cảm- Sự tự ti về các thay đổi hình thể khi về già
Khi gặp phải vấn đề trên, cần gặp ngay các nhà trị liệu tâm lý hoặc các nhà trị liệu tình dục để có những lời khuyên, liệu pháp điều trị thích hợp.
Cách 4. Tiếp nhận điều trị
Khi gặp các vấn đề về sinh lý hoặc tâm lý ảnh hưởng đến đời sống tình dục, cần nhanh chóng tìm đến các chuyên gia để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bên cạnh đó cần hạn chế sử dụng thuốc an thần, thuốc điều trị trầm cảm một cách tự tiện mà phải tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia, cần có những lựa chọn thích hợp để thay thế các thuốc trên.
Nhìn chung, nếu sức khỏe giữ gìn tốt, không mắc các bệnh mãn tính thì hoạt động tình dục vẫn được duy trì, lửa yêu vẫn có thể cháy rực khi được nhóm lên. Trường hợp phải sử dụng nội tiết tố để can thiệp, thuốc hỗ trợ phải được bác sĩ chỉ định để tránh nguy cơ tai biến, nhất là người có bệnh tim mạch, không dùng thuốc theo sự mách bảo của người khác có thể nguy hiểm đến tính mạng. Các phương pháp thủ dâm để đạt được khoái cảm cũng là biện pháp thỏa mãn tình dục nhưng cần cân nhắc, thận trọng.
III. KẾT LUẬN
Hiểu và nắm bắt được những vấn đề tâm lý xoay quanh tình dục ở độ tuổi về già giúp chúng ta có bước chuẩn bị từ sớm để đón nhận sự thay đổi của cơ thể và dễ dàng chấp nhận nó. Việc chuẩn bị tốt về mặt tâm lý trong vấn đề này của cả hai phía sẽ giải quyết được những rắc rối có thể phát sinh làm ảnh hưởng đến cảm nhận và nhu cầu của cả hai. Vì vậy, hoạt động tình dục ở tuổi già cũng cần được quan tâm, tìm hiểu đúng mức không chỉ để đáp ứng về mặt trị liệu cho những khác mà còn giúp bản thân trang bị kiến thức cần thiết cho tương lai. Nắm bắt tâm lý theo giai đoạn phát triển cũng như hiểu rõ nhu cầu của bản thân giúp chúng ta dễ dàng kiểm soát và bảo vệ bản thân.
Như vậy, để có thể giữ lửa yêu thương trong giai đoạn về già ngoài việc gắn kết tâm hồn, duy trì sự chung thủy với đối phương, thấu hiểu và cảm thông cho nhau, chúng ta còn cần duy trì “đời sống vợ chồng” một cách hài hòa, đều đặn như cách giữ lửa và giúp đối phương cảm nhận được sự hòa hợp giữa tình yêu và tình dục như ngày còn trẻ. Vì bản chất tình dục giúp chúng ta xây dựng cảm xúc chân thực, gắn kết hơn và giữ cho tình cảm sâu sắc hơn. Từ đó, việc tìm hiểu về hoạt động tình dục ở tuổi già cho bản thân và chia sẻ cùng đối tác là điều cần thiết để cả hai hiểu rõ mình sẽ thay đổi như thế nào để chấp nhận và cùng nhau duy trì chúng. Nhờ đó, cả hai người có thể thấu hiểu cho nhau và thông cảm trước những nguyên nhân do lão hóa gây ra, cùng nhau giải quyết vấn đề, cùng nhau thay đổi cách thức giúp cả hai cùng thăng hoa. Và nhờ sự hiểu biết và chuẩn bị tốt, chúng ta sẽ tránh gặp phải những vấn đề về tâm lý như tự ti, e sợ,… hoặc sớm phát hiện vấn đề từ đối phương, từ đó giúp hai người hiểu nhau hơn, không tạo ra khoảng cách (lãnh cảm) phát sinh từ tâm lý.
Bên cạnh đó, tìm hiểu về vấn đề này giúp chúng ta hiểu rõ hơn những bệnh lý, thể trạng gây ra sự khó khăn, suy giảm nhu cầu trong tình dục từ đó khắc phục bằng lối sống lành mạnh để giảm khả năng mắc bệnh. Các bệnh lý gây giảm ham muốn xuất phát từ lối sống chưa đủ lành mạnh của bản thân như tiểu đường, béo phì,… hoặc những thói quen xấu như hút thuốc, rượu bia, sử dụng chất kích thích,… Vì thế, để duy trì hoạt động tình dục tốt ở tuổi già, ngay từ khi còn trẻ, chúng ta cần có lối sống lành mạnh hơn, duy trì thể trạng khỏe bằng cách tập luyện thể thao cùng nhau, hạn chế những thói quen xấu. Việc bảo vệ sức khỏe bản thân từ sớm giúp chúng ta có sức khỏe dẻo dai, hạn chế sự lão hóa của tuổi tác và làm chậm quá trình suy giảm nhu cầu của cơ thể giúp bản thân và đối tác duy trì tinh thần, tình cảm tốt hơn.
Đôi khi chính những chủ quan, buông thả khi ta còn trẻ sẽ dẫn đến những hậu quả cho sức khỏe khi về già. Cần sớm nhận thức được mối nguy hại do lối sống thiếu lành mạnh gây nên, để có được những phòng tránh, bảo vệ sức khỏe bản thân kịp thời và có thể tận hưởng trọn vẹn cuộc sống khi tuổi đã “xế chiều”.
Danh mục tài liệu tham khảo
Hinchliff, S., Tetley, J., Lee, D., and J. Nazroo. Older Adults’ Experiences of Sexual Difficulties:Qualitative Findings From the English Longitudinal Study on Ageing (ELSA). The Journal of Sex Research. 2017.
Lee, D., Nazroo, J., O'Connor, D., Blake, M., and N. Pendleton. Sexual Health and WellBeing Among Older Men and Women in England: Findin gs From the English Longitudinal Study of Ageing. Archives of Sexual Behavior. 2015.
Orr, J., Layte, R., and N. O'Leary. Sexual Activity and Relationship Quality in Middle and Older Age: Findings From the Irish Longitudinal Study on Ageing (TILDA). The Journals of Gerontology: Series B. 2017 Apr 21.
Solway E, Clark S, Singer D, Kirch M, and P. Malani P. Let’s Talk about Sex, National Poll on Healthy Aging. Institute for Healthcare Policy and Innovation. University of Michigan. May 2018.
U.S. Department of Health and Human Services. National Institute on Aging. Sexuality in Later Life.
www.veryhellwell.com